اصطلاحات بینالمللی بازرگانی یا اینکوترمز، مخفف عبارت سه کلمه ای International Commercial Terms میباشد. این مجموعه اصطلاحات توسط اتاق بازرگانی بینالمللی (ICC) تعریف و منتشر میشود. در دنیای تجارت بین الملل، استفاده از قوانین و زبان های گوناگون در هر کشور، ممکن است موجب بروز سوء تفاهم و یا اختلافاتی میان طرفین معامله گردد. به همین منظور، در راستای برطرف نمودن هرگونه ابهام در خصوص وظایف فروشندگان و خریداران یک کالا در تجارت بینالملل، قوانین اینکوترمز تدوین گردیده اند.
در سال 1919، اتاق بازرگانی بینالملل یا International Chamber of Commerce (ICC) با هدف نظم بخشیدن به تجارتهای بینالملل تاسیس گردید.در سال 1923 اولین سند اصطلاحات بینالمللی بازرگانی و پس از آن در سال 1936، این مجموعه برای اولین بار با عنوان اینکوترمز به صورت رسمی توسط ICC منتشر شد. از آن زمان تا کنون، این قوانین نزدیک به ده بار بازنگری شده و تغییر و توسعه یافته اند.
با استفاده از قوانین اینکوترمز، نوع قرارداد و وظایف طرفین معامله تجاری، مشخص میگردد که هر دو طرف با پذیرش این موارد موظف به انجام شرایط تعیین شده میباشند. در نتیجه آشنایی با قواعد و اصطلاحات اینکوترمز به شما در حوزه تجارت، کمک شایانی خواهد کرد. در ادامه با ما همراه باشد تا به بررسی دقیق تر اصطلاحات، قواعد، اهداف و مزایای اینکوترمز بپردازیم.
کاربرد و اهمیت قواعد اینکوترمز
برای تولید کنندگان و فروشندگان کالا، اطلاع از قواعد اینکوترمز امری ضروری است. در هنگام تعیین نحوه ارسال و تحویل کالا به خریدار، هزینه های حمل و نقل، بیمه و سایر مسئولیت ها، قواعد اینکوترمز راه گشای طرفین معامله خواهد بود. تعهدات موجود در اینکوترمز، موارد زیر را در بر میگیرند:
- تعیین مسئولیت های طرفین از قبیل اخذ بیمه، پروانه صادرات و واردات، حمل و نقل و لجستیک و …
- تعیین هزینه های دو طرف قرار داد
- تعیین ریسک های تجاری بین طرفین معامله مانند زمان انتقال محموله از فروشنده به خریدار
- جلوگیری از ایجاد اختلاف بر اثر ابهامات احتمالی یا تفاسیر چندگانه اصطلاحات تجاری
در نتیجه ذکر یکی از قواعد اینکوترمز در قرارداد بین طرفین، بسیار با اهمیت است. چراکه در هر یک از این قوانین، مسئولیت ها و هزینه های طرفین متفاوت خواهد بود.
مزایای اینکوترمز
همانطور که پیشتر ذکر شد، از آنجاییکه که قواعد اینکوترمز حوزه های بسیاری از قبیل حمل و نقل و ترخیص کالا، تعیین هزینه ها و ریسک حمل و نقل را در بر میگیرد، احتمال درک نادرست قوانین را برای هر یک از طرفین تا حد زیادی کاهش داده است.
مزیت اصلی اینکوترمز، شفاف سازی و پاسخ به سوالات طرفین در زمینه های ذکر شده است. برای این قوانین ابهاماتی همچون ، مدت زمان تحویل بسته، روش ها و شرایط حمل و نقل، اطمینان از بیمه شدن کالا و رعایت استاندارد ها توسط طرفین، را پاسخگوست. از دیگر مزایای آن میتوان به این موضوع اشاره کرد که این قواعد طرف پرداخت کننده هزینه ها را به وضوح مشخص مینماید.
البته باید این موضوع را در نظر گرفت که ممکن است این قوانین پاسخگو همه موضوعات نباشند. برای مثال قواعد اینکوترمز در قبال تعهدات قراردادی بین طرفین یا حتی روش هایی برای نقض قرارداد، مسئولتی ندارد.
مفاهیم کلی در اینکوترمز
اصطلاحات اصلی اینکوترمز که بیانگر نوع حمل و نقل و تعیین کننده جزئیات آن است، به چند دسته تقسیم میشوند که بعضی آنها را به دو گروه و بعضی به چهار گروه اصلی تقسیم میکنند. ما در اینجا قبل از اینکه به سراغ این دسته بندیها برویم، قصد داریم معنای برخی مفاهیم کلی و پرکاربرد اینکوترمز را بیان کنیم. این مفاهیم به شما در درک بهتر قواعد اصلی اینکوترمز کمک میکنند که شامل موارد زیر هستند:
Arrival: به معنای محل تحویل و پرداخت هزینه انتقال کالا میباشد.
Delivery: به معنای تحویل، نقطه ای در معامله است که ریسک از بین رفتن یا آسیب به کالا تماما از فروشنده به خریدار منتقل میگردد.
Carrier: فرد یا شرکتی است که مطابق قرارداد مسئولیت حمل و نقل ریلی، هوایی، جاده ای، آبی، زمینی یا ترکیبی از این روش ها را بر عهده میگیرد.
Free: این اصطلاح بدین معناست که فروشنده متعهد میشود تا کالاها را به نقطه ای که از آنجا مورد حمل و نقل قرار میگیرد، تحویل دهد.
Terminal: به هر محل سرپوشیده یا غیرسرپوشیده از قبیل، پارکینگ، انبار، گاراژکانتینر ها و … گفته میشود.
Freight Forwarder: شرکتی است که قرارداد باربری بسته یا در آن مشارکت میکند.
To clear for export: به مرحله انجام امور ترخیص کالا در گمرک و صدور جواز صادرات و خروج کالا گفته میشود.
قواعد و اصطلاحات اصلی اینکوترمز
همانطور که ذکر شد، مهم ترین بخش اینکوترمز، قوانین مختلف آن است که به صورت کلمات سه حرفی بیان میشوند. این قواعد، نوع قرارداد و وظایف و تعهدات دو طرف قرارداد را مشخص میکند. بخش عمده ای از این اصطلاحات برای انواع روش های حمل و نقل بین المللی کاربرد دارند، اما برخی از آنها فقط در حوزه حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار میگیرند. به طور کلی این اصطلاحات به چهار گروه C، D، E و F تقیسم میشوند که در ادامه به بررسی دقیقتر هریک میپردازیم.
EXW : تحویل درب کارخانه
تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدا یا Ex Work روشی است که در آن خریدار بار را عموما در محل کار، کارخانه یا انبار از فروشنده تحویل میگیرد. پس از تحویل بار، فروشنده هیچگونه مسئولیتی در خصوص حمل و نقل، تخلیه بار، تمامی ریسک های حمل و نقل و امور گمرک متقبل نمیشود و مسئولیت تمام این موارد بعلاوه کلیه هزینه های حمل، بیمه، امور گمرک و ترخیص، بر عهده خریدار خواهد بود. در این حالت حداکثر تعهدات بر عهده خریدار و حداقل تعهدات بر عهده فروشنده خواهد بود.
FCA : تحویل به حمل کننده در نقطه ای مشخص در کشور مبدا
در این روش که با نام Free Carrier نیز شناخته میشود، فروشنده کالا را در نقطه ای مشخص در کشور مبدا به خریدار یا شخصی که از سوی خریدار تعیین شده تحویل میدهد. در حقیقت نقطه تحویل و انتقال ریسک در کشور مبدا خواهد بود و پس از تحویل بار هرگونه مسئولتی از فروشنده سلب خواهد شد. البته بسته به محل انتخاب شده برای تحویل کالا، ممکن است مسئولی و ریسک های انتقال بار به حمل کننده، با فروشنده یا خریدار باشد؛ در نتیجه انتخاب دقیق محل تحویل بار در این روش از اهمیت بالایی برخوردار است.
FAS : تحویل در کنار کشتی
یکی از روش های حمل و نقل کالا از طریق راه های دریایی و آبراه ها، تحویل بار در کنار کشتی یا Free Alongside Ship میباشد. در این قاعده، فروشنده بار را در اسکله، بندر یا در کنار کشتی به خریدار تحویل میدهد و نقطه انتقال ریسک در محل تحویل خواهد بود. هزینه حمل و نقل تا نقطه تحویل و امور ترخیص و صادرات کالا بر عهده فروشنده خواهد بود. پس از تحویل بار، مسئولیت هرگونه آسیب یا از دست رفتن کالا، بارگیری، حمل و نقل، بیمه و سایر موارد به خریدار منتقل میگردد.
FOB : تحویل در عرشه کشتی
یکی دیگر از شیوه های حمل و نقل دریایی، Free On Board یا تحویل کالا در عرشه کشتی در مبدا میباشد. فروشنده موظف است بار را بر روی عرشه کشتی به خریدار تحویل دهد و بلافاصله پس از بارگیری ، هرگونه مسئولیتی از فروشنده ساقط میگردد. البته انجام امور ترخیص و صادرات کالا در مبدا بر عهده فروشنده خواهد بود.
CFR : هزینه و کرایه حمل تا مقصد
Cost and Freight به این معناست که هزینه و کرایه حمل بار بندر مقصد بر عهده فروشنده خواهد بود. به این صورت که فروشنده بار را در عرشه کشتی در بندر مبدا تحویل میدهد و پس از آن همه ریسک به خریدار منتقل میگردد و فروشنده فقط مسئولیت عقد قرار داد حمل و هزینه انتقال بار تا بندر مقصد را برعهده میگیرد. در نتیجه هزینه و مسئولیت عقد قرار داد بیمه و تحویل کالا در بندر مقصد و تمامی امور واردات کالا بر عهده خریدار خواهد بود. همانطور که پیداست این شیوه مختص حمل و نقل دریایی میباشد.
CIF : هزینه بیمه و کرایه حمل تا مقصد
در این حالت همانطور که از عبارت Cost, Insurance and Fright واضح است، مانند روش CFR هزینه حمل کالا تا بندر مقصد بر عهده فروشنده است، با این تفاوت که هزینه و مسئولیت عقد قرارداد بیمه نیز به فروشنده محول میشود. دقت کنید، با وجود اینکه هزینه بیمه بر عهده فروشنده است، مطابق قبل ریسک حمل و نقل، پس از بارگیری بر روی کشتی در بندر مبدا، کاملا به خریدار منتقل میگردد. به محض رسیدن کشتی به بندر مقصد، مسئولیت همه هزینه ها اعم از تخلیه بار، امور واردات کالا و حمل و نقل بر عهده فروشنده قرار میگیرد. اگر طرفین قرارداد تمایل به تغییر در هریک از این قوانین داشته باشند، باید دربندهایی جداگانه و کاملا واضح شرایط خود را قید نمایند.
CPT : تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد
این قاعده اینکوترمز که برای انواع روش های حمل و نقل به ویژه هوایی و زمینی کاربرد دارد، با عبارت Carriage Paid To شناخته میشود. در این نوع حمل و نقل، همانطور که از نامش پیداست، هزینه و مسئولیت حمل و نقل تا رسیدن کالا به مقصد تعیین شده در قرارداد، بر عهده فروشنده است. نکته ای که باید به آن دقت کرد این است که در زمان تحویل بار به اولین حمل کننده، ریسک از فروشنده به خریدار منتقل میگردد؛ در نتیجه دو نقطه تحویل مهم وجود دارد. همچنین هزینه و مسئولیت عقد قرارداد بیمه و امور واردات کالا تماما بر عهده خریدار است.
CIP : تحویل و پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد
روش Carriage and Insurance Paid To بسیار شبیه به روش CPT میباشد، با این تفاوت که هزینه بیمه نیز بر عهده فروشنده است. CIP برای همه شیوه های حمل و نقل قابل استفاده است. نقطه انتقال ریسک و سایر موراد همگی مشابه روش CPT میباشد. این روش بیشتر برای مواردی که بیش از یک شیوه حمل به کار میرود، کاربرد دارد.
DAP : تحویل در محل معین
اصطلاح Delivered at Place برای مواردی به کار میرود که فروشنده کالا را در نقطه ای از کشور مقصد که در قرارداد قید شده، آماده تخلیه، به فروشنده تحویل میدهد و برای همه شیوه های حمل و نقل مورد استفاده قرار میگیرد. کلیه هزینه ها و ریسک و خطرات حمل کالا تا نقطه تعیین شده به عهده فروشنده است. فروشنده میتواند بار را بیمه کند اما هیچ تهعدی در این خصوص وجود ندارد و خود فروشنده میتواند مسئولیت همه خطرات را بپذیرد. پس از تحویل، تخلیه بار به عهده خریدار است و نقطه انتقال ریسک، در زمان تحویل است. البته امور مربوط به ترخیص و واردات کالا نیز بر عهده خریدار میباشد و در صورت بروز مشکل در مراحل واردات، کالا در انبار میماند و طبق قرارداد، خریدار موظف به پرداخت ضرر و زیان وارده خواهد بود.
DPU : تحویل در محل به صورت تخلیه شده
اصطلاح Delivered at Place Unloaded که قبلا با نام DAT شناخته میشده، در اینکوترمز 2020 به شکل فعلی خود درآمده، زیرا ممکن است طرفین قرارداد بخواهند در محلی بجز ترمینال، تحویل کالا رخ دهد. مانند روش DAP همه هزینه و ریسک های احتمالی به عهده فروشنده است که در اینجا ریسک در نقطه تخلیه کامل بار به خریدار منتقل میشود. انجام مراحل ترخیص و واردات بار نیز به عهده خریدار است.
DDP : تحویل در محل با پرداخت عوارض گمرکی واردات
پر ریسک ترین شیوه برای فروشنده کالا، Delivered Duty Paid میباشد. در این شیوه فروشنده همه هزینه ها و ریسک های احتمالی تا تحویل و تخلیه کالا در مقصد معین شده را بر عهده میگیرد. برخلاف دو روش قبلی، حتی هزینه و مسئولیت امور وارداتی در کشور مقصد نیز بر عهده فروشنده است و عملا خریدار حداقل ریسک و فروشنده حداکثر ریسک را متحمل میشود.
سخن پایانی
در این مقاله از سایت دانا حمل، به معرفی و بررسی انواع اصطلاحات اینکوترمز پرداختیم. همانطور که ذکر شده، آَشنایی با این قواعد برای بازرگانان و افرادی که در حوزه تجارت بینالملل فعالیت دارند امری ضروری است. طبق این قواعد که هر ده سال یکبار توسط ICC بازنگری میشوند، حمل و نقل ایمن، در تجارت نقش بسیار ویژه ای دارد. شرکت دانا حمل با ارائه انواع خدمات پستی، خیال شما را از سرعت انتقال و ایمنی کالا راحت میکند!
دیدگاه ها